شول بزرگ  

     به روایت حاج امید علی‏ کشاورز، حاج محمد قلی بارانی،

    حمزه‏ کاظمی - کربلایی حسین علی شمس، محمد شکوهی  

 در حدود دو کیلومتر بالاتر از روستای «شول بزی» روستای «شول بزرگ» قرار دارد که به زبان لری به آن «شول گپ» نیز می‏گویند. «شول» یک محل قدیمی است، روزگاری مرکز «تنگ شول» بوده‏است. دارای قلعه و برج وبارو بوده، درب و دربان داشته، تفنگ چی و نگهبان داشته، ومردمان سرکش ونا آرام درآن زندگی می‏کردند، چنان که به هیچ قدرتی باج نمی‏دادند، ازهمه کس وهمه جا باج می‏گرفتند . درمورد این که " شول " یک طایفه ی بسیارقدیمی است ودرحدود قرون سوم وچهارم هجری حکومتی درنواحی لرستان داشته که به وسیله ی سیف الدین ماکان بنیادگذاری شده بوده، توضیحاتی درکتاب " آفتاب کامفیروز" آمده است که به تکرارآن نمی پردازیم .

دراین جا نکات مختصری ازتاریخ معاصر قلعه ی شول را اززبان عده ی از بزرگان شولی درج می کنم :  داستانی را نقل می‏کنند که یک موقع میر عباس به همراه 9 پسرخود به نام‏های میرغارتی، میر مسکور، میرحسن، میرحداد، میرجعفر ... به قصداقامت دائمی درشول می‏آید. اوقصد داشته که این جارا پایگاه خود قراردهد، لکن بزرگان شول که راضی به اقامت میر عباس وفرزندانش درقلعه ی خود نبوده‏اند، دورهم می نشینند ونقشه می‏ریزند که چگونه میرعباس وفرزندانش را ازقلعه ی شول اخراج کنند که درگیری وناراحتی هم پیش نیاید، قرار براین می‏شود که عده ی ازتفنگ چیان شولی با دعوت ازفرزندان میرعباس به قصد شکار به کوه بروند، درکوه درگیری ایجادشود وتفنگ چیان شولی فرزندان میرعباس را زیرضربات گلوله قراردهند، نه به قصد کشتن، فقط برای ترسانیدن، دراین بین اگر کسی زخمی هم شد مشکلی نیست .

 ازآن طرف هم همان بزرگان شولی به میر عباس می‏گویند که: «آقا این تفنگ چی‏ها جاهل اند، نادان اند، آن جا کوه است، تفنگ هم غرور می‏آورد، مامی ترسیم که خدای ناخواسته درکوه بین هم بحثی بکنند، کاربه تفنگ کشی برسد، خدای نکرده اتفاقی بیافتد، بهتراست شما که آدمی عاقل وفهمیده هستید، با این‏ها به کوه بروید تا نظارتی برکارشان داشته با شید، به موقع نصیحتی بنمایید. » میرعباس هم قبول می‏کند وبه اتفاق تفنگ چیان شولی وفرزندانش به کوه می‏رود. طبق برنامه، درکوه بهانه جویی شولی‏ها گل می‏کند ودرگیری پیش می‏آید، تفنگ چیان شولی ازهرطرف بچه‏های میر عباس را زیرضربات گلوله قرارمی دهند، حالا این میر عباس است که به هرطرف می‏دود، اما نمی‏تواند دامنه ی ماجرارا جمع کند، سرانجام موفق می‏شود فرزندان خودرا به زیر یک کله ی سنگ گرد می آورد وبه آن ها می‏گو ید: «بچه‏ها! این جا، جای ما نیست، اگرجان مان راهم سالم ببریم غنیمت است.»  همان روز ازکوه بر می‏گردند وبارمی کنند برای سربست همایجان .

شولی ها دارای احساسات قوی هستند، آن ‏ها ازقدیم الایام مردم تفنگ چی بوده‏اند ودرامر شکارمهارت فوق العاده داشتند، عده ی ازآن‏ها اصلا شغل شان شکار گری بوده است، ازهمان طریق امرارمعاش می‏کردند، بیش ترین وماهرترین شکارچیان ازمیان بنکوی شهبازی برخواسته بودند، این با شهرت شان هم مطابقت می‏کند = شهباز.

درشول قدیم خوانینی بزرگی چون فتح علی خان، محمد علی خان وملاّ محمدی زندگی می‏کرده اند که امروزه تنها اسمی ازآن‏ها برسرزبان‏ها است، بیش ازاین هیچ کس درباره ی آن‏ها چیزی نمی‏داند، آن‏ها سراسر «تنگ شول» رازیر نگین خود داشتند 

 سابقه ی تاریخی سکونت آدمی درشول بزرگ را تاآن جا جلو می‏برند که می‏گویند در «شول» مزارگبری وجود داشته، این مزار در محلی به نام «له بلی» واقع در غرب روستا بوده است، اکنون محو شده و جزء اراضی مزروعی گردیده است. یک قبر قدیمی هم در دره ی چناری در انتهای فوقانی روستا بوده که به نام " آقابی‏بی دولت " یادمی شده، مردم خیلی به آن عقیده داشتند، خیال می‏کردند که آن یک امام زاده است. دریکی - دوسال اخیر اشخاصی به قصد یافتن گنج آن جا را شکافته‏اند. معلوم نیست چیزی پیدا کردند یا خیر. مطابق با آثاری موجود می‏توان گفت که در «شول قدیم» صنعت سنگ تراشی رواج داشته است . 

 قلعه ی قدیمی «شول» ابتدا در نقطه‏ی به نام «پس تول بزی» واقع بوده است. از آن جا به نقطه‏ی به نام " کله گاه " منتقل شد، درمرتبه ی سوم به محلی به نام " برج ملاّمحمدی " استقرار یافت، درمرحله ی چهارم در نقطه‏ی به نام «له داودی» برقرار شد، ومرتبه ی پنجم همین بافت قدیمی است که فعلا برقرار بوده و از نقطه‏ی به نام " چشمه ی دره چناری " شروع شده، به طرف جنوب، تا حاشیه ی جاده ی اصلی و اراضی موسوم به 9 بهره‏ای امتداد یافته است. در حقیقت خانه‏های جدید الاحداث حاشیه ی جاده را می‏توان ششمین آبادی «شول» خواند، زیرا نطفه ی «شول» آینده را همین‏ها تشکیل می‏دهند .

 آخرین قلعه ی «شول» در سال 1210 (هق) ساخته شده بود که امسال 216 سال ازتاریخ آن می گذرد، این تاریخ به روی قطعه سنگی حک شده بود که دم درب قلعه ی سابق نصب شده بود. این قلعه تاحدود 30 - 40 سال قبل ازاین برقراربوده است. هم اکنون خیلی ازساکنین شول آن رابه یاددارند، بسیارباعظمت توصیف می کنند، می‏گویند زیربنای آن بیش ازدوهکتارزمین بود، قطر دیوارقلعه بیش ازدومتر ضخامت داشت وارتفاع آن به حدود 8 مترمی رسید. دردرون قلعه تعداد 9 قلعه ی دیگر وجود داشت که هرکدام متعلق به یک بنکوبود. درمیان هریک ازآن‏ها بین 9 تا 12 خانوار زندگی می‏کردند که هریک رامی توان یک بنکو محسوب کرد، این بنکوها عبارت بودند از:

 1 - بنکوی حاج براتعلی 2 - بنکوی سیدها3 - شهبازی 4 - کل باقری 5 - حاجی رضا 6 - شاه مرادی 7 - علی ویسی 8 - ملاّقربان علی 9 - خدارحمی .

 نقشه ی درون قلعه به گونه ی طراحی شده بود که ابتدا یک خیابان ازوسط قلعه کشیده شده بود، سپس معبرهای جدا گانه برای هر قلعه‏ی کوچک ترازآن منشعب می شد. همه ی قلعه‏ها ازپشت بام به هم دیگرراه داشتند وهمه ی راه ها نهایتا به 4برج قلعه ختم می‏شد. تمام ساختمان‏های داخل قلعه به صورت دوطبقه ساخته شده بود، طبقه ی پایین برای حیوانات وانبار علوفه درنظرگرفته شده بود، درطبقه ی فوقانی آدم‏ها سکونت داشتند. آب چشمه ی دره چناری به صورت تمام وقت ازیک ضلع قلعه وارد می‏شد، ازوسط قلعه می‏گذشت، ازطرف دیگر خارج می‏گردید .

  این قلعه باهمت همه ی اهالی وبنکوها ساخته شده بود، امابزرگانی چون ملاّقربان علی، ملاّبراتعلی وحاجی رضا دربنای آن سهم برجسته ایفاکردند، می‏گویند وقتی گذرخوانین قشقایی به شول افتاد وقلعه ی باآن عظمت را دیدند، مبهوت شدند، ازآن 3 نفربزرگ پرسیدندکه: «این قلعه را چگونه بنا کردید؟» جواب دادند: «بانان وکدو وهمت.»

 درقلعه ی شول صنایع وحرفه‏های رایج نیزرواج داشته، حرفه ی نجاری وساخت دارخیش، برجی سازی، درب وپنچره سازی...به دست سید فرج اللّه انجام می‏گرفته، یک نفرسنگ تراش بسیارماهر به نام میرزا حسین ازاردکان آمده ودرشول سکونت داشته. حمام شول حدود 230 سال قبل ازاین دربیرون قلعه دایر بوده که توسط ملاّبراتعلی وحاجی رضا برقرارشده بوده.

 یک زمانی «صولةالدولة» فتوی غارت قلعه ی شول را صادرمی کند، جریان ازاین قراربوده که درآن زمان ملاّ محمدی کدخدا وکلانتر «تنگ شول» بود که آدمی سرزنده وناآرام بود، به هیچ کس، حتی «صولةالدولة» باج نمی‏داد، ملاّمحمدی برادرزاده ی داشت به نام ملاّ اسفندیار که شخصی با سواد وبسیار فهیم بود ودرحکم وزیر مشاور ملاّمحمدی عمل می‏کرد. «صولةالدولة» طی نقشه ی ملاّمحمدی را به همراه برادرزاده اش ملاّ اسفندیار به مهجن آباد طلبیده ودرهمان جا  توقیف شان می‏کند. سپس فتوی غارت قلعه ی شول را صادرنموده وامتیازغارت شول را به کل احمد خان می‏دهد، او دررأس یکصد وپنجاه سوارجنگی عازم تنگ شول می‏شود، تا قلعه را غارت نماید، وقتی به آستانه ی قلعه ی شول می‏رسند، نگبانان قلعه طبق نقشه، ابتدا درب قلعه را به روی اردو ی کل احمد خان باز می‏کنند واجازه می‏دهند تا تعداد 100 سوار وارد قلعه شوند، سپس درب قلعه را می‏بندند وتعداد 50 سوار دیگر بیرون می‏مانند، درگیری درداخل قلعه شروع می‏شود، نگهبانان قلعه هم ازداخل برج‏ها آن پنچاه نفر بیرون را زیرضربات گلوله می‏گیرند، جنگی بسیارشدید درمی گیرد که سرانجام منجر به فرار جنگ جویان بیرون قلعه وزخمی شدن تعداد زیادی ازاردوی کل احمدخان وخلع سلاح همه ی آن‏ها می‏گردد. بدین ترتیب نقشه ی غارت قلعه ی شول شکست می‏خورد وهمه ی افراد اردوی کل احمدخان زخمی وسرشکسته به مهجن آباد برمی گردند .

 وقتی خبر به «صولةالدولة» می‏رسد ملاّمحمدی را اززندان آزاد نموده به اومی گوید: «برو کلانتری شول برای خودت، اما قول بده که ازاین پس به ما باج وخراج  بدهی.» دراین موقع ملاّاسفندیار روبه «صولةالدولة» نموده ومی‏گوید: «ای خدا مگر ماچه گناهی کرده‏ایم که باید به همه باج ومالیات بدهیم، خان می‏گوید اگر مالیات ندهید قلعه تان را آتش می‏زنم، زندگی تان را غارت می‏کنم، دولت می‏گوید اگر مالیات ندهید، زندان کریم خانی برای شما آماده است، شیخ وسید می‏گوید اگر مالیات ندهید آتش جهنم برای تا ن آماده است، ای خدا ما چه بکنیم ، ازکجا بیاوریم تا به این ها بدهیم ؟!»  بدین ترتیب «صولةالدولة»ازآن‏ها رفع ادعانموده وآزاد شان می‏کند .

 اسم قلعه ی «شول» از اول به همین نام بوده است. می‏گویند این نام برگرفته از «شولستان» است که به نواحی «نورآبادممسنی» گفته می‏شود. آبادی «شول» تا حالا چندین بار جابه جا شده‏است. در حال حاضر دراز و بی ریخت است، زیرا سعی کرده است تاخود را به حواشی جاده ی اصلی برساند؛  فعلا به صورت آرام و سینه خیز به سوی آن هدف  پیش می‏رود. تا بعدا یک شکل و شمایل قابل تعریف پیدا کند .

 مالک اراضی  «شول» صولةالسلطنة پدر عزت اللّه خان قشقایی بود. عزت اللّه خان به برادرش لطف علی خان قشقایی فروخت، او هم 3 دانگ سهم خود را به حاج علی رحم بارانی، حاج محمد قلی بارانی، خدا رحم بارنی ودیگر شرکاء فروخت ؛ 3 دانگ دیگر را برای خودش نگه داشت، اصلاحات ارضی آمد، تمام املاک تقسیم به نسبت شد، سهم مالک‏ها را هم رعیت خرید ند و تمام شد .

   «شول» از قدیم الایام منبع مهاجرت آدمیان بوده است، اکنون اکثریت ساکنین دو روستای «ده ‏کهنه» و «پهناب ریزی» شولی می‏باشند، دردیگر روستاهای «کامفیروز» از «بکیان» گرفته تا «بیمور» و «مهجن آباد»... خانواده‏های زیاد شولی زندگی می‏کنند، این جماعت تاقبل ازسال 1350 اغلب در آن 14 روستای سابق «کامفیروز» موسوم به 5 قلعه ی تل سرخ،  وقلعه ی نو، کهمین، گرپاچ وغیره به سر می‏بردند که اکنون به زیر آب دریاچه ی سدی درودزن رفته‏اند. درناحیه ی زیر دست سد درودزن، روستای وجوددارد که به آن «بیزگان سفلی» می‏گویند، اکثریت ساکنین این روستای 60 خانواری «شولی» می‏باشند، این روستا درسال 1350 تأسیس شد. ازبزرگان این محل آقایان حاج محمد قلی روستا، ملاّ مصطفی وامام قلی می‏باشند. هم چنین چند خانوار «شولی» درروستای «قلعه نوابرج» زندگی می‏کنند.

 اکنون «شول گپ» دارای 200 خانوار جمعیت است. قلعه ی «شول » از قدیم الایام دارای حمام و مسجد بوده است، مرحوم حاج سید محمد علی میرباقری در این جا خانه ی داشت که اکنون تبدیل به مسجدی باشکوه شده است. در این جا مردان و زنان پاک سرشت و با ایمان زندگی می‏کردند، که از جمله ی آن ها مرحوم ملاّ نوراللّه حسن پور بود، مردم به او ساعت «شول» می‏گفتند، زیرا چنان دقیق ووقت شناس بود وبه موقع اذان می‏گفت که مردم شول درماه مبارک رمضان افطاری و سحری خود را با اذان او افطار وامساک می‏کردند. هیأت عزاداری اباعبداللّه الحسین (ع) به سرپرستی آقایان محمد همتی، قربان کاظمی، کربلایی علی رضاکشاورز، بهمن خسروانی، علی محمد خرمی واللّه کس آثار علی اداره می‏شود .

 روستای «شول» اکنون ازنعماتی مانند آب لوله کشی، برق منطقه‏ای، مخابرات، خانه ی بهداشت و مدارس ابتدایی و راهنمایی بهره ‏مند است. محصولات آن عبارتند از لوبیا، باقلا، گندم، عدس، برنج، ذرّت، لته کاری، و محصولات باغی مانند انگور، سیب، گلابی، هلو...در نواحی روستای «شول» حدود 300 هکتار باغات انگور دیمی وجود دارد. آینده ی روستای «شول» وابسته به روی کرد جدید ی است که کشاورزان این منطقه نسبت به امور درخت کاری دارند. دامداری و صنعت قالی بافی نیز در روستای «شول» رواج قابل ملاحظه دارد .

 آّ ب وهوای مساعد تنگ شول موجب شده است که آدم های ساکن دراین محل ازسلامتی وطول عمربهره مند شوند، دراین منطقه آدم های زیادی هستند که عمری صد سال وبیش ازآن دارند، دارای نبیره وندیده هستند . آینده ی نواحی شول، کودین، کله گاه و دلخان بسیار درخشان است، زیرا از هم اکنون روزی را می‏توان دید که ثروت مندان شیرازی، گردنه ی «یوزگرد» را پشت سر نهاده، باخریدن زمین در این ناحیه برای خود ویلا بسازند، چون دیگر زمین‏های حوالی همایی جان و اردکان تمام شده است .

 جوانان شولی به امور ورزشی اهتمام می‏دهند، آن‏ها دارای تیم‏های فوتبال به نام‏های کشاورز وشهید منصور شمس هستند که به سرپرستی آقایان غلام فریدونی وکاظم کاظمی اداره می‏شوند. فوتبال «شول» در سال 1382 حایز مقام دوم منطقه‏ای شد.  

  بنکو های عمده ی ساکن در «شول گپ» و نواحی وابسته به آن عبارتند از: بنکوی ملاّمهر علی، خسروانی، صیاد (صید) احمدی، شهبازی، آزادی و سادات حسینی . دراین جا ازباب نمونه به درج یک چند نسب نامه ازبنکوهای مذکور می‏پردازم: شاید بتوان گفت بنکوی ملاّ مهر علی، یکی ازگسترده ترین بنکوهای «شول» باشد، افراد ی وابسته به آن علاوه بر روستای «شول» دربسیاری ازروستاهای اقماری مانند «پهناب ریزی» و «ده کهنه» - «کامفیروز» زندگی می‏کنند. این بنکو مشهور به " شیخ گل بهاری " نیز هست، چون بزرگ آن‏ها کسی به نام «ملاّ مهر علی» از محلی به همین نام در بویر احمد آمده است .

 به قرار اطلاع " شیخ گل بهار " نام محلی است که به فاصله ی 170 کیلومتری یاسوج به دهدشت، درمسیرجاده ی اصلی واقع است وتا شهر دهدشت حدود 80 کیلومتر فاصله دارد، درواقع این محل حد فاصل بین حوزه ی استحفاظی یاسوج ودهدشت می‏باشد. هم اکنون دارای (حدود) یکصد خانوار جمعیت است، محصولات اهالی برنج کاری، دام داری ودیم کاری می‏باشد. نام آن محل برگرفته ازمزاری موسوم به " شیخ گل بهار " است، لذا اسم طایفه شان نیز شیخ گل بهاری می‏باشد. درحدود 300 سال قبل ازاین شخصی به نام «ملاّ مهر علی» ازاین محل به تنگ شول آمد، او پسری داشت به نام " ملاّ گنجعلی " که دارای 3 پسر به نام‏های "صفر علی "، " شیر علی " و "رجب علی " شد. اکنون خانواده های کثیرالجمعیت شولی مانند: شمس‏ها، فرح بخش‏ها، بارانی‏ها، کاظمی‏ها، شکوهی‏ها وملاّرجب علی‏ها کلا به ملاّ گنج علی وملاّ مهرعلی می‏رسند، که همان " شیخ گل بهاری " می‏شوند. در این جایک سلسله ازافراد منسوب به این 6 شاخه را، به ترتیب از جدید به قدیم نام می‏برم:

 الف  -  شمس‏ها: ابوذر، ستار، حسین علی، سیف علی، شمس الدین، بارانی، شمس الدین بزرگ، ملاشیر علی، ملاّ گنج علی، ملاّ مهر علی - از شیخ گل بهار - بویراحمد. درحال حاضر بزرگ این فامیل کربلایی حسین علی شمس می‏باشد .

 ب  -  فرح بخش‏ها: حسن، حبیب، محمد، ساتیار، محمد شفیع، محمد مراد، ساتیار، مجتبی، ملاّشیر علی، ملاّ گنج علی، ملاّ مهر علی -  شیخ گل بهار. بزرگ این سلسله درحال حاضر حاج شیر علی رنجبر می‏باشد .

 ج  -  بارانی‏ها: هادی، حسن، محمدعلی، علی رحم، خدا رحم، بارانی، شمس الدّین، ملا شیر علی، ملاّ گنج علی، ملاّ مهر علی -  شیخ گل بهار. درحال حاضر بزرگ این فامیل حاج محمد قلی بارانی می‏باشد .

 د  -  کاظمی‏ها: جواد، مختار، غلام حسین، براتعلی، حسن خان، علی دوست، براتعلی، صفرعلی، ملاّ گنج علی، ملاّ مهر علی - شیخ گل بهار. بزرگ این خانواده فعلا مشهدی حمزه کاظمی است .

 ه" -  شکوهی‏ها: عبداللّه، ولی محمد، علی اکبر، صفدر، ابوالقاسم، صفر علی، شیخ علی، صفر علی، ملاّگنج علی، ملاّ مهر علی  - شیخ گل بهار .بزرگ این فامیل حاج علی اکبر شکوهی است .

 و  -  ملاّ رجب علی‏ها: علی حسین، سجاد، عبدالرسول، خداداد، خان میرزا، ملاّ محمد، خداوردی، ملاّ رجب، ملاّ گنج علی، ملاّ مهر علی - شیخ گل بهار. چنان که می‏گویند ملاّ رجب علی در یک جنگ تاریخی کشته شد.

 ازبنکوی خسروانی‏ها: سجاد، محمد جواد (معروف به حاج اللّه حسین) زیاد خان، غلام رضا، حاج رضا، خسرو، محمد علی خان - از بکش آمد نورآباد. ازبزرگان این فامیل آقایان حاج عطا شکوهی احمد خان خسروانی و غلام علی خسروانی می‏باشند .

 از بنکوی صیداحمدی: محمد، احمد، امید علی، درویش، علی مردان .

 از بنکوی شهبازی‏:اسفندیار، علی جان، خان جان، احمد، حسن، احمد، شهباز - بزرگ این فامیل حاج علی جان می‏باشد .

 از بنکوی براتعلی: رجب علی، بور علی، نور علی، غلام علی، امیر علی، علی اکبر، براتعلی.

 آزادی: ولی، طاهر، باقر - این فامیل ازروستای کربلایی محمد حسینی به شول بزرگ آمده است، درحال حاضر بزرگ شان حاج طاهر آزادی می‏باشد .

 سادات حسینی ساکن در «شول کپ »: سید جواد، سید عبدالعلی، سید بهزاد، سید مرتضی، سید رضا، سید محمد، سید میر شفیع... سیدآقا علی مدفون در نور آباد. درحال حاضر بزرگ این گروه، سید عبدالعلی حسینی می‏باشد .

 در روستای شول گپ حدود 20 خانوار سادات حسینی نسب زندگی می‏کنند که تماماازیک فامیل محسوب می‏شوند، آن‏ها سادات آبرومند، زحمت کش ودارای عزت نفس می‏باشند، همگی ازطریق دسترنج خود امرارمعاش می نمایند .

  ازدیگربزرگان «شول گپ» مرحوم حاج براتعلی کاظمی بود که همواره دراموخیر پیش قدم بود، اودرسال 1303 (هش) درقلعه ی شول دیده به جهان گشود، پدرش حسن خان کاظمی بود، حاج براتعلی بعدا ساکن «قلعه نو» ـ کامفیروز شد ودرآن جانقش برجسته ی درامر خدمت به مردم ایفانمود. درآن سال‏ها ظلم وناامنی بیداد می کرد، حاج براتعلی ازجان ومال مردم دفاع می‏نمود. دریک مورد دونفر غارت گرمشهوربه نام‏های مسیح ودشتی به قصد غارت اموال مردم به کامفیروز آمده وپس ازغارت برخی روستاهابه حاج براتعلی درقلعه نو نامه نوشتند وضمن آن مبلغ کلانی مطالبه ی خراج تحت عنوان «سرانه ی قشون» نمودند، درضمن تهدید کرده بودند که اگر مطالبات مان به موقع برآورده نشود، وارد قلعه می‏شویم... حاج براتعلی درجواب شان نوشته بود که: «مردم این جا خراج بده نیستند، اگر شما می‏خواهید به این محل بیایید «قدم تان رو ی پوزتفنگ بِرنو».

 فصل کاروبربستن زمین هم بود، سرانجام قشون مسیح ودشتی وارد محل شده وگله گاو قلعه نورا جمع کرده، باخود بردند. حاج براتعلی کاظمی به اتفاق حاج نظرعلی قربانی وحاج محمدعلی بارانی، اللّه داد بارانی...به دنبال قشون مسیح ودشتی حرکت کردند، تا کفه ی «چاهو» رفتند، پس ازچند ساعت زد وخورد وزخمی کردن تعدادی ازافراد اردوی مسیح ودشتی، گله گاومردم راتماما برگرداندند. حاج براتعلی کاظمی درسال 1367 به رحمت ایزدی پیوست .

            منظره ای از طبیعت ناب تنگ شول - عکس از گردنه ی یوزگرد برداشته شده است